2 november 2024 – Persoonlijke blogserie ‘Spiritualiteit met beide benen op de grond’ van Arthur ten Wolde
De bevrijding van het ego (zie aflevering 3). Bron: DALLl-E © Arthur ten Wolde
Aflevering 1: Op zoek naar levensgeluk
Deze serie blogs bespreekt hoe spiritualiteit kan bijdragen aan levensgeluk, vooral in het omgaan met onnodige negatieve gevoelens en tegenslag. Spiritualiteit wordt vaak als zweverig gezien, maar er bestaat ook een onderzoekende vorm van spiritualiteit die juist stevig met beide benen op de grond staat. Door je bewust te worden van gevoelens en ze te accepteren, word je minder afhankelijk van omstandigheden voor je geluk. Deze benadering leidt tot een levenswijze waarin je niet langer verstrikt raakt in gedachten, dogma’s en concepten, maar meer in contact komt met je lichaam en je gevoelens. Als aanbieder kun je je bereik vergoten. De blogs gaan verder in op persoonlijke visies op spiritualiteit, met aandacht voor basisprincipes zoals aanwezigheid in het hier en nu, het ego, spirituele ontwikkeling, zelfonderzoek, bewustzijn, waarden en wetenschap.
Aflevering 2: Onderzoekende spiritualiteit
Spiritualiteit kan je leven veel lichter maken. Onderzoekende spiritualiteit is een manier om via zelfonderzoek in het hier en nu te leven, vanuit je essentie en liefde, in plaats van vanuit angst of negatieve emoties. Het onderzoekende aspect bestaat uit het onbevangen waarnemen van je eigen reacties op de omstandigheden als een weg naar persoonlijke ontwikkeling. In plaats van te nadruk te leggen op dogmatisch geloven, wordt de aandacht gericht op persoonlijke innerlijke ervaringen en op wetenschap gebaseerde kennis. Persoonlijke ervaringen zoals een eenheidservaring kunnen daarbij een blijvende indruk achterlaten.
Aflevering 3: Bevrijding van het ego
Ons ego, met daarachter het superego, de innerlijke criticus, en het pijnlichaam, zit ons levensgeluk vaak in de weg. Het vermindert je aanwezigheid in het ‘hier en nu’ en maskeert je essentie. Door jezelf via onderzoekende spiritualiteit te bevrijden van het ego, bereik je een toestand waarin je minder afhankelijk bent van externe omstandigheden. Bevrijding is geen verlichting, maar de diepst mogelijke staat van zijn in het volle leven. Terugvallen kan voorkomen, maar door bewuste aanwezigheid is het mogelijk om het ego steeds weer ‘naar de achterbank’ terug te sturen.
Aflevering 4: Spirituele activiteiten
Er is een ruim aanbod aan spirituele activiteiten zoals yoga, meditatie, lezen, podcasts luisteren, dansen, Chi Kung en tantra die je kunnen helpen om dieper contact te maken met jezelf en de wereld om je heen. De vraag is steeds wat het beste aansluit bij je behoeften op dit moment. Een open, nieuwsgierige houding zonder vastomlijnde doelen werkt het best. Lichaam en geest zijn uiteindelijk beide nodig om je te bevrijden van het ego en je leven lichter te maken.
Aflevering 5: Waardesystemen en het ego
Waardesystemen hebben invloed op spirituele ontwikkeling en het ego. Het model van Spiral Dynamics toont de afwisseling van Yin en Yang in verschillende ontwikkelingsfasen, van overleven tot bewustwording. Het streven naar evenwicht tussen deze twee krachten is essentieel. Bevrijding van het ego is in elk stadium mogelijk, maar het vierde stadium (bewustwording) vormt een extra sprong in spirituele groei. Inzicht in waardestelsels helpt zo bij het begrijpen van persoonlijke en maatschappelijke ontwikkelingen in deze verwarrende tijd.
Aflevering 6: Wetenschap en spiritualiteit
De relatie tussen spiritualiteit en wetenschap is complex. Spirituele mensen beroepen zich vaak op ‘innerlijk weten’, wetenschappers op consensus op basis van objectieve resultaten. Beide zijn echter op zoek naar dieper begrip van de werkelijkheid en vullen elkaar daarin aan. Spiritualiteit is gezaghebbend over de innerlijke ervaring, wetenschap over de gezamenlijke buitenwereld. Specifiek biedt de natuurkunde inzicht in fundamentele concepten zoals energie, materie, tijd en ruimte, en schetst daarmee een mysterieus, ontzagwekkend beeld van ons universum.
Aflevering 7: Wat is bewustzijn?
Hoe bewuste ervaringen precies ontstaan is nog steeds een raadsel. Wel is vooruitgang geboekt met nieuwe theorieën en metingen. Wetenschappers en filosofen gaan er vanuit dat bewustzijn voortkomt uit complexe materiële processen, en houden de mogelijkheid open dat het een fundamentele eigenschap van het universum is. De veronderstelling van veel spirituele mensen dat bewustzijn voortkomt uit een onafhankelijke geest of ziel staat daarmee op losse schroeven. De nieuwe inzichten roepen ook vragen op over de vrije wil en de rol van kunstmatige intelligentie in de toekomst.
Aflevering 8: Waarheid of bijgeloof?
In de laatste aflevering wordt een reeks spirituele begrippen en methoden getoetst aan de wetenschap. Voor het bestaan van telepathie bestaan aanwijzingen. Nondualisme en intuïtie worden ontrafeld mooie, maar verwarrende concepten. Opvattingen zoals reïncarnatie en de onsterfelijke ziel worden aangemerkt als vergaande beweringen zonder wetenschappelijk bewijs. Andere komen uit de bus als pseudowetenschap (zoals astrologie) of bijgeloof (zoals helende edelstenen). Kritische toetsing van overtuigingen aan de hand van wetenschap en vrije pers is essentieel om werkelijke spirituele groei te bevorderen. Relaties werken als een ‘lens’ op het ego en zijn essentieel voor bevrijding.
Conclusies en aanbevelingen
Spiritualiteit vormt een waardevolle bron van levenslessen, mits het op een nuchtere en onderzoekende manier wordt benaderd. Het kan helpen om het ‘ego op de achterbank’ te krijgen en persoonlijke bevrijding te bevorderen, maar het spirituele ‘werk’ is nooit af. Relaties werken als een ‘lens’ op het ego. Daarbij is het belangrijk om kritisch te blijven kijken, zowel naar de vele zweverige elementen, de spirituele oefeningen, als naar jezelf, onder andere om te voorkomen dat spiritualiteit een nieuw ego wordt. Uiteindelijk gaat het erom een balans te vinden tussen openheid voor spirituele groei en een nuchtere, wetenschappelijk onderbouwde houding. Dit kan je leven lichter maken, en als aanbieder je bereik vergroten. De serie eindigt met de oproep tot collectieve actie voor een duurzamere en holistische samenleving.
Klik hier om terug te keren naar het overzicht van de blogserie